गणेश चालीसा
॥ Doha ॥
जय गणपति सद्गुण सदन,
कविवर बदन कृपाल ॥
विघ्न हरण मंगल करण,
जय जय गिरिजालाल ॥
॥ Chaupai ॥
जय जय जय गणपति गणराजू ।
मंगल भरण करण शुभ काजू ॥
जय गजवदन सदन सुखदाता ।
विश्व विनायक बुद्धि विधाता ॥
वक्र तुण्ड शुचि शुण्ड सुहावना ।
तिलक त्रिपुण्ड भाल मन भावना ॥
रजत मणि मुक्तान उर माला ।
स्वर्ण मुकुट शिर नयन विशाला ॥
पुस्तक पाणि कुठार त्रिशूलन ।
मोदक भोग सुगंधित फूलन ॥
सुंदर पीताम्बर तन साजित ।
चरण पादुका मुनि मन राजित ॥
धनि शिव सुवन षडानन भ्राता ।
गौरी ललन विश्व-विख्याता ॥
ऋद्धि-सिद्धि तव चंवर सुधारे ।
मूषक वाहन सोहत द्वारे ॥
कहौ जन्म शुभ कथा तुम्हारी ।
अति शुचि पावन मंगलकारी ॥
एक समय गिरिराज कुमारी ।
पुत्र हेतु तप कीन्हा भारी ॥ 10 ॥
भयो यज्ञ जब पूर्ण अनूपा ।
तब पहुँच्यो तुम धरि द्विज रूपा ॥
अतिथि जानि के गौरी सुखारी ।
बहुविधि सेवा करी तुम्हारी ॥
अति प्रसन्न ह्वै तुम वर दीन्हा ।
मातु पुत्र हित जो तप कीन्हा ॥
मिलहि पुत्र तुहि, बुद्धि विशाला ।
बिना गर्भ धारण यहि काला ॥
गणनायक गुण ज्ञान निधाना ।
पूजित प्रथम रूप भगवान ॥
अस कहि अंतर्धान रूप ह्वै ।
पालना पर बालक स्वरूप ह्वै ॥
बनि शिशु रुदन जबहिं तुम ठाना ।
लखि मुख सुख नहिं गौरी समाना ॥
सकल मगन, सुखमंगल गावहिं ।
नभ ते सुरन, सुमन वर्षवहिं ॥
शंभु, उमा, बहुदान लुटावहिं ।
सुर मुनिजन, सुत देखन आवहिं ॥
लखि अति आनंद मंगल साजा ।
देखन भी आए शनि राजा ॥ 20 ॥
निज अवगुण गुनि शनि मन माहीं ।
बालक, देखन चाहत नाहीं ॥
गिरिजा कछु मन भेद बढ़ायो ।
उत्सव मोर, न शनि तुहि भायो ॥
कहत लगे शनि, मन सकुचाई ।
का करिहौ, शिशु मोहि दिखाई ॥
नहिं विश्वास, उमा उर भयऊ ।
शनि सों बालक देखन कहयऊ ॥
पड़तहिं शनि दृग कोण प्रकाशा ।
बालक सिर उड़ि गयो आकाशा ॥
गिरिजा गिरी विकल ह्वै धरणी ।
सो दुख दशा गयो नहिं वरणी ॥
हाहाकार मच्यौ कैलाशा ।
शनि किन्हों लखि सुत को नाशा ॥
तुरत गरुड़ चढ़ि विष्णु सिधायो ।
काटि चक्र सो गज शिर लाये ॥
बालक के धड़ ऊपर धरयो ।
प्राण मंत्र पढ़ि शंकर डारयो ॥
नाम गणेश शंभु तब कीन्हे ।
प्रथम पूज्य बुद्धि निधि, वर दीन्हे ॥ 30 ॥
बुद्धि परीक्षा जब शिव कीन्हा ।
पृथ्वी कर प्रदक्षिणा लीन्हा ॥
चले षडानन, भ्रमि भुलाई ।
रचे बैठि तुम बुद्धि उपाई ॥
चरण मातु-पितु के धर लीन्हेन ।
तिनके सात प्रदक्षिण कीन्हेन ॥
धनि गणेश कहि शिव हिये हरषे ।
नभ ते सुरन सुमन बहु बरसे ॥
तुम्हरी महिमा बुद्धि बड़ाई ।
शेष सहसमुख सके न गाई ॥
मैं मतिहीन मलिन दुखारी ।
करहूँ कौन विधि विनय तुम्हारी ॥
भजत रामसुंदर प्रभुदासा ।
जग प्रयाग, ककरा, दुर्वासा ॥
अब प्रभु दया दीन पर कीजै ।
अपनी शक्ति भक्ति कुछ दीजै ॥ 38 ॥
॥ Doha ॥
श्री गणेश यह चालीसा,
पाठ करै कर ध्यान ।
नित नव मंगल गृह बसै,
लहै जगत सन्मान ॥
सम्बन्ध अपने सहस्र दश,
ऋषि पंचमी दिनेश ।
पूरण चालीसा भयो,
मंगल मूर्ति गणेश ॥